Türkiye’de gümrük işlemleri görece olarak karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu sebeple hak sahipleri ve yükümlüler adına gümrük işlemlerini takip edecek bir hizmet sektörü oluşmuştur. Bu hizmet sektöründe çalışanlar ise gümrük müşaviri ve gümrük müşavir yardımcısı olarak adlandırılmıştır.

gumruk-musavirligi-hizmeti

Peki, gümrük müşaviri kimdir, ne iş yapar ve ne gibi yükümlülükleri vardır? Yazımızda bu soruların yanıtlarını inceleyerek, gümrükleme işlemlerine iş takip sürecini yürüten bu kişiler hakkında bilgi vereceğiz.

Gümrük Müşaviri Kimdir, Görevleri Nelerdir?

Bir malın gümrükçe kullanıma tabi tutulması ya da onaylanmasına ilişkin gümrük işlemlerini, dolaylı temsil yoluyla takip ederek, sonuçlandıran kişilere gümrük müşaviri denilmektedir. Bu kişiler Müsteşarlık tarafından izin belgesi verilen serbest meslek sahibi kişilerdir. Yetkilendirilmiş gümrük müşaviri, serbest meslek mensubu olarak, bir şirketin ortağı olarak ya da müşavirlik firmaları dışında bir firmanın çalışanı olarak doğrudan temsil yoluyla faaliyetlerini sürdürebilir.

Bir gümrük müşaviri bu üç faaliyet alanından birini tercih etmek zorundadır. Bunun yanı sıra gümrük müşavirliği mesleğinde hem şirket ortağı hem de serbest meslek erbabı olarak faaliyetlerini sürdürmesi mümkün değildir. Gümrük müşavirleri, tüzel bir kişilik bünyesinde çalışıyorsa, yalnızca çalıştığı şirkete ait malların gümrük işlemlerini takip edebilir.

Gümrük müşavirliği, tüzel kişilik oluşturularak yürütülecekse, şirket ortakları gümrük müşaviri olmak zorundadır. Buna karşın, şirket ortağı olan gümrük müşavirlerinin aynı Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü’ne bağlı bulunması zorunlu değildir. Şirketin merkezi kanuni olarak iş merkezi olarak kabul edilir. Bunun yanı sıra gümrük mevzuatının ilgili maddelerine göre; gümrük müşaviri olmayanların kurulacak şirkete ortak olamayacak olmaları ve gümrük müşavirliği hizmeti veremeyecekleri için; gümrük müşavirliği hizmeti veren şirketlerin, bu alanında dışındaki faaliyet konularını unvanlarında ve ana sözleşmelerinde göstermeleri mümkün değildir. Tüzel kişiliğin, merkez dışında şubeleri olması halinde tüzel kişi ortaklarının şirketin merkezi ya da şubelerin bulunduğu yerlerde başmüdürlüğe kayıt olmaları gerekir. Bunun yanı sıra şubelerinde de gümrük müşaviri bulundurulması gerekmektedir.

Her gümrük müşaviri, disiplin cezası uygulamaya yetkili amirin belirlenmesinde ve yazışma yerinin belirlenmesi açısından bir Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü’ne bağlı olması gerekir. Bunun yanı sıra Gümrük Müşavirleri Derneği’ne üye olunması da zorunludur.

Gümrük müşavirleri, hak sahibince verilmiş noterden tasdikli vekâletnamelerle, gümrük idarelerinde her türlü gümrük işlemini takip edebilir ve bunları sonuçlandırabilir. Geçerli vekâletnamesi bulunmayan gümrük müşavirleri, mal sahipleri adına beyanda bulunamamakta ve gümrük işlemlerini takip edememektedir.

Gümrük Müşavir Yardımcısı Kimdir ve Görevleri Nelerdir?

Bir gümrük müşavirinin yanında çalışarak, onun adına gümrükte iş takip eden kişilere gümrük müşavir yardımcısı adı verilir. Bu kişilerin müsteşarlıkça verilen gümrük müşavir yardımcılığı izin belgesini alması zorunludur.

Gümrük müşaviri yardımcılarının; bir gümrük müşavirinin yanında çalışması ve adına gümrükte iş takibi yapmaları kanuni bir zorunluluktur. Gümrük mevzuatı tarafından belirtilen kişiler ve mal sahipleri tarafından imzalanan beyannameler ve bu beyannamelerde yer alan eşyaya, gümrük rejimine ilişkin hükümlerin uygulanması adına gerekli olan belgeler gümrük müşavir yardımcıları tarafından da verilebilmektedir. Bunun yanı sıra gümrük müşavirliklerinde çalışan bu yardımcılar, beyanda bulunmak üzere muayenelerde gümrük müşavirinin yerine hazır bulunabilir. Vekaletnamesi bulunan yardımcılar, gümrük işlemleri bitirilen, geçici depolama yeri ya da genel antrepoya konan eşyaları çıkarabilir.

Tüm bunlara karşın gümrük müşavir yardımcıları, tek başlarına iş takibinde bulunamamakta ve fatura düzenleyememektedir. Bunun yanı sıra mal sahiplerine yapılacak olan tebliğleri kabul edemezler ve onlar adına yazılı ve sözlü istek ya da itirazda bulunamamaktadırlar.

Gümrük Müşavirinin Yükümlülükleri

Gümrük müşavirleri, imzaladıkları beyannamede, ilgili cezai hükümlerin uygulanması açısından tüm bilgilerin doğruluğundan ve yükümlülüklerin uygulanmasından sorumludur. Talep edilmesi halinde bu müsteşarlar, denetim elemanları ve gümrük idare amirlerinin yapacakları muayenelerde bulunmakla yükümlüdürler. Bunun yanı sıra eşya sahiplerini hazır bulundurmak da gümrük müşavirlerinin sorumluluğundadır.

Gümrük müşavirleri, kanunların emrettiği defterleri tutmakla yükümlüdür. Bu defterlerin ve gümrüklerdeki iş ile ilgili sair yazışma evraklarıyla faturaları da 5 yıl boyunca muhafaza etmeleri gerekir.

Gümrük müşavirleri ayrıca, gerek şahıslarına gerekse şirketlerine ait bilgi ve belgelerde değişiklik olması durumunda bu durumu bir hafta içerisinde Başmüdürlüklere ibraz etmekle mükelleftirler. Bu belgelerde değişiklik olmaması durumunda ise her yılın ikinci ayı içerisinde bir yazı ile bağlı bulunulan Başmüdürlüğe bilgi verilmesi gerekir.

Gümrük müşavir yardımcılarının da gümrük müşavirliklerinden ayrılmaları durumunda, ilişki kesme belgesi düzenlenmelidir. Aynı zamanda yanında çalışmaya başlayacaklar için de bu belgeyi aramaları gerekir. İlk defa göreve başlayan gümrük yardımcıları ise bu hükmün dışında tutulmuştur.

Müstakil olarak dolaylı temsilci sıfatıyla gümrük işlemlerini takip eden müşavirler, hizmetlerinin karşılığındaki her tür gelir için serbest meslek makbuzu düzenlemek zorundadır.

Bunların yanı sıra gümrük müşavirlikleri, şirketlerinde çalışan stajyerlerin büro işlerinde çalışması gerekir. Bu stajyerlerin gümrüklerde iş takibi yapmamaları gerekir.

Gümrük Müşaviri Olmanın Şartları

Gümrük müşaviri olabilmek için, genel olarak devlet memuru olma şartlarını sağlamak gerekir. Başvuruda bulunan kişinin Türk vatandaşı olması, kamu haklarından mahrum bulunmaması, medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olması, kanunda belirtilen belirli suçlardan hüküm giymemiş olmaması gerekir.

Genel koşulların yanı sıra gümrük müşaviri olmak isteyenlerin daha önce memurluk yaptıysa ceza ya da disiplin soruşturması sonucunda memuriyetten çıkarılmamış olması bir zorunluluktur. Kamu görevlisi olmayan kişiler ise hukuk, maliye, iktisat, işletme, bankacılık, muhasebe, siyasal bilgiler, kamu yönetimi ve endüstri mühendisliği dallarında eğitim veren okullardan en az lisans seviyesinde mezun olmaları gerekir. Son olarak üç yıl süre boyunca gümrük müşavirliği yapmış olma zorunluluğu vardır.

Yukarıdaki koşulları taşıyan, memuriyet geçmişi olan ve üç yıllık staj koşulunu yerine getiren müşavir yardımcıları, Gümrük Müsteşarlığı tarafından açılan sınava girmeye hak kazanırlar.

Söz konusu iki aşamalı sınavı kazananlar, Müsteşarlık tarafından tayin edilen yer ve zamanda yapılan gümrük müşavirliği mesleki yetenek sınavına tabi tutulurlar. Yazılı ve sözlük olan bu sınavları başarıyla geçenler gümrük müşaviri olmaya hak kazanırlar.

Gümrük Müşavir Yardımcısı Olabilme Koşulları

Gümrük müşavir yardımcı olma koşulları da gümrük müşaviri olabilme koşullarıyla paralellik arz eder.

Benzer koşulları sağlamış olan kişiler Gümrük Müsteşarlığı tarafından açılan Gümrük müşavir yardımcılığı sınavında başarılı olmaları gerekir. Söz konusu sınav yalnızca yazılı olarak yapılmaktadır. Sınavı başarıyla geçenler gümrük müşavir yardımcısı olmaya hak kazanırlar.

Hem gümrük müşavirliği hem de gümrük müşaviri yardımcılığı sınavlarına, gerekli koşulları taşıyan adaylar üç defa girebilmektedir.

Gümrük Müşavirliği Nedir? Ne İş Yapar?

Gümrük müşavirliği, gümrük belgelerinin hazırlanması, hak sahiplerine ait malların ithalat ve ihracatının kolaylaştırılması ve tüm gönderilerin yasalara uygunluğunu denetleyen mesleğe verilen isimdir. Bu müşavirlerin malların Gümrük Kanunu tarafından belirtilen kurallara uygun bir şekilde serbest dolaşıma girmesini sağlar.

Gümrük Müşaviri Nasıl Olunur?

Gümrük müşaviri olabilmek için Gümrük Kanunu’nda yer alan koşulların sağlanması gerekir. Bu koşulları sağlayan Müsteşarlık tarafından açılan sınavı kazanmaları durumunda, kendilerine Ticaret Bakanlığı tarafından bir yetkilendirilme belgesi verilmektedir. Bu yetkilendirme belgesine sahip kişiler gümrük müşaviri olarak çalışabilirler.

Gümrük Müşaviri Tutmak Zorunlu Mu?

Gümrük müşavirleri, gümrük ve dış ticaret işlemlerini çok daha kolay hale getirerek hızlandırmaktadır. Buna karşın gümrük müşaviri tutmak zorunlu değildir. Tüm hak sahipleri ilgili işlerini ve işlemlerini kendisi takip edebilmektedir.

Gebze Depo
Barış Mah. Güney Yan Yol Cad. No:354 Gebze Kocaeli
Bize Ulaşın