Onaylanmış kişi statüsü; gümrüklerde yükümlülükleri yerine getiren, belli sayıda kişiyi istihdam eden, ticari kayıtlarını genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun biçimde tutan ve belirli bir uluslararası ticaret performansına sahip firmalara, adlarına düzenlenen onaylanmış kişi statüsü belgesi aracılığıyla, gümrük işlemlerinde kolaylıklar tanıyan bir statüdür.
Kısaca OKSB olarak bilinen Onaylanmış Kişi Statü Belgesi alabilmek için öncelikle bu hakkı kazanmak gerekir. Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik halde ve en az iki yıldır faaliyette bulunan firmalar OKSB sahibi olabilir. Bu belgeye sahip olabilmek için aranan şartlar ‘genel koşullar’ ve ‘özel koşullar’ olmak üzere iki farklı sınıfı ayrılmıştır.
Serbest bölgeler hariç olmak üzere, ülkemizde yerleşik olup, asgari olarak iki yıldır faaliyette bulunan, gümrük ve dış ticaret mevzuatını ciddi boyutlarda ihlal etmemiş olan, ciddi boyutlu mali suçlara ve ülke güvenliğine tehdit edecek hiçbir suça karışmamış olan, kesinleşmiş borcu, sigorta prim ve gümrük cezası borcu bulunmayan imalatçılar, ihracatçılar ve ithalatçılar başvurmaları ve aranan tüm kriterleri sağlamaları halinde onaylanmış kişi statüsü alabilir. Bunun yanı sıra yıllık olarak en az 1 milyon FOB/ABD doları tutarında fiili ihracat ya da en az 6 milyon ABD doları tutarında ihracat artı yapmaları ve en az 30 sigortalı işçi çalıştırmaları gerekir.
Onaylanmış kişi statüsü belgesi alabilmeniz adına iki farklı tipte koşul arandığından yukarıda bahsetmiştik. Genel koşullarda; firmanın mali yeterliliği, güvenirliği, vergi mevzuatı açısından borçları ve cezalar karşısındaki durumu değerlendirilmektedir.
Belge almak için başvuran kişilerde aranan genel koşullar şu şekildedir;
Onaylanmış kişi statüsü belgesi alabilmeniz için aranan özel koşullarda, firmanın dış ticaret performansıyla birlikte istihdam ettiği personel sayısı dikkate alınmaktadır. Dış ticaret performansının belirlenmesi noktasında ise şu kriterler aranmaktadır;
1. Dış ticaret performansına ilişkin olarak aşağıda yer alan koşullardan en az birini sağlıyor olması gerekir.
2. Yetkilendirilmiş gümrük müşaviriyle onaylanmış kişi statü belgesi başvurusunun ön incelemesi için sözleşme yapılan tarihten geriye dönük olarak bir yıl içinde ortalama en az 30 işçi istihdam ediliyor olması gerekir.
Onaylanmış kişi statüsü belgesi alanlara yönelik birçok kolaylık tanınmaktadır. Bu kolaylıklar şu şekilde sıralanabilir;
Bunların yanı sıra dış ticaret sermaye şirketleri, grup ihracatçılar, grup ithalatçılar, sektörel dış ticaret şirketleri, bakım onarım faaliyeti yürüten ticari hava taşımacılık şirketleri, AR-GE merkezi belgesine sahip kişiler ve en az 100 kişi istihdam eden imalatçılar da mavi hattan faydalanabilirler. Bununla birlikte bu grupta yer alan firmaların yıllık bazda en az 5 milyon FOB/ABD doları tutarında fiili ihracat ya da 20 milyon ABD doları tutarında ithalat yapması gerekir. Bu şartları sağlamaları halinde ihracatta rejim kodu sınırlaması olmaksızın mavi hattan faydalanırken, ithalat, ihracat işlemlerinde beyan ettikleri eşya diğer onaylanmış kişilerin eşyasına göre daha azsa kırmızı oranda işlem görme olasılığına da sahip olurlar.
Onaylanmış kişi statüsü belgesine başvuru yapabilmeniz için bir yetkilendirilmiş gümrük müşaviriyle OK1 tespit türü sözleşme yapılması ve kendisine onaylanmış kişi statüsüne ilişkin 1 sıra numaralı Gümrük Genel Tebliğ’in 6’ncı maddesinde belirtilen tüm belgelerin ibraz edilmesi gerekir.
Yetkilendirilmiş gümrük müşaviri, kendisine ibraz ettiğiniz belgeleri inceleyecek ve herhangi bir eksikliğin ya da engelin olup olmadığını tespit edecektir. Bu tespitin ardından adınıza Tebliğ’in 8 numaralı ekinde yer alan olumlu tespit raporunu düzenler.
Adınıza olumlu tespit raporu düzenlendikten sonra, onaylanmış kişi statüsü belgesi başvurunuzu Tebliğ’in 8’inci maddesinde belirtilen belgelerle birlikte şirket merkezinin ticaret siciline kayıtlı olduğu yerle, aynı Tebliğ’in 12 numaralı ekindeki tabloya göre Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü’ne yapabilirsiniz.
Başvuruların kabul edilmesinde birçok farklı bölgede bulunan gümrük ve ticaret müdürlükleri görevlendirilmiştir. İstanbul, Uludağ, Orta Anadolu, Ege, GAP, Doğu Marmara, Orta Akdeniz ve Doğu Karadeniz Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlükleri bu konuda yetkilendirilmiştir. Başvurularınızı bu bölge müdürlüklerine yapabilirsiniz. Bu müdürlükler, gerekli incelemeleri yaptıktan sonra onaylanmış kişi statü belgesi alıp alamayacağınıza karar verecektir. Gerekli koşulları sağladıktan sonra başvurunuzu yapabilir, sonucu kısa sürede elde edebilirsiniz.
Onaylanmış kişi statü belgesi için aranan kriterleri sağlamaya devam ettiğiniz sürece belgenizi 2 yıl süreyle kullanabilirsiniz. Bununla birlikte belgenizin geri alınması, askıya alınması ya da iptal edilmesine yol açabilecek düzeyde herhangi bir mevzuat ihlalinde de bulunmamanız gerekir.
Bu belgeyi aldıktan sonra iki yıl boyunca kullanabilirsiniz. Bu sürenin sona ermesinden önce dört aydan daha kısa bir süre kalması durumunda belge yenileme başvurusu yapabilirsiniz.
Onaylamış kişi statü belgesine sahip olmanın firmalar açısından birçok avantajı bulunmaktadır. Bununla birlikte doğrudan size getireceği faydaların başında işlem maliyetlerinin azalmasından ve süre kazanımından kaynaklı olarak rekabet gücünüzü artırması gelmektedir.
Bunun yanı sıra uluslararası ticaret arenasında yapacağınız işlemlere ilişkin size daha fazla öngörülebilirlik sağlayacaktır. Bu sayede gümrük idaresiyle olan tüm ilişkilerinizi üst düzeye çıkarabilirsiniz. Bu durum gümrük idaresi nezdinde sizin daha güvenilir olmanızı sağlar. Bu da işlemlerinizin çok daha kolay ve rahat biçimde yapılmasına olanak tanıyacaktır.
Gümrük işlemlerinin kolayca yapılabilmesi, rekabet ortamında size büyük avantajlar sağlar. Bu sayede hedef kitlenizin üzerinde prestijiniz de artacaktır. Uluslararası ticarette hızlı işlemler, prestij açısından oldukça önemlidir. Prestijiniz arttıkça maddi açıdan çok daha ciddi gelirler elde edebilirsiniz.