Serbest bölge, coğrafi bir alanı temsil eder ve ihracat başta olmak üzere ithalat için daha uygun koşullar oluşturur. Yatırım çeken bu bölgeler, ekonomik faaliyetlerin artması için vergi muafiyetleri sunar. Ülkenin gümrük prosedürlerinden muaf bir bölge olduğu için ticaret yapmaya oldukça elverişlidir. Buraya getirilen mallar özellikle gümrük vergilerinden ve uluslararası yasal düzenlemelerden yüksek derecede muaf tutulur.
Serbest bölge, genel bir tanımdır ve konumuna, çalışma alanına göre üç farklı kategoriye ayrılır:
Serbest bölge bulunduğu ülke sınırlarında dahi gümrük mevzuatları açısından gümrük sınırları dışarısında kabul edilen bölgelere denmektedir. Ülke içerisinde geçerli olan ekonomik, mali ve ticari kanunlar bu bölge sınırları dahilinde uygulanmaz veya hafifletilmiş şekilde uygulanmaktadır. Bu bölgedeki sınai ve ticari faaliyetler diğer bölgelere oranla daha geniş teşvik ve muafiyetlerle yapılmaktadır.
Serbest bölge olarak adlandırılan bölgeler çoğunlukla uluslararası limanların ya da havalimanlarına yakın yerlerde konumlandır ılmaktadır. Ülkemizin gümrük sınırlarına girmediği sürece buradaki depolanan mallara vergi ödenmemektedir. Yurt dışından getirilen mallar bu bölgede gümrük işlemine tabi tutulmadan işlenmekte, depolanmakta ve üretilebilmektedir.
Serbest bölgelerin kullanım amaçları genellikle üretim, depolama, ambalajlama, araştırma ve geliştirme, sigortacılık, bankacılık, tasnif, montaj gibi geniş bir alana yayılmaktadır.
Türkiye'de serbest bölgelerin kuruluş amaçları T.C. Ticaret Bakanlığınca şu şekilde sıralanmıştır:
İç ve dış pazarlara erişim dünyadaki çoğu serbest bölgenin aksine, tüketici ve de risk oluşturan ürünleri dışında iç piyasa kapsamında satış yapılmaktadır. Stratejik konum olarak da limanlara ve uluslararası havaalanlarına kolay erişime sahiptir.
Serbest bölgelerin altyapısı uluslararası standartlarda olmaktadır. Özellikle ihracata yönelik üretim yapan firmalar için hammadde temininde tedarik zinciri yönetimi fırsatları da sunmaktadır. Bu bakımdan serbest bölge firmaları hem maddi açıdan hem de evraksal süreçler bakımdan büyük avantajlara sahip olmaktadır. Serbest bölgeler, Türkiye ve AB Gümrük Bölgesi Nin bir parçası olduğundan, serbest dolaşımdaki mallar A.TR sertifikası ile AB ülkelerine gönderilebilmektedir. Üçüncü ülke menşeli olan eşyaların da gümrük vergileri serbest bölge gişelerinde ödenmez.
Fakat serbest dolaşımda olmayan ve 3. ülke menşeli olan eşya, ortak gümrük tarifesi kapsamında belirlenmiş olan oranların üzerinden, gümrük vergileri ödenip, sonrasında A.TR belgesiyle Avrupa Birliği ülkelerine gönderilmektedir. Serbest bölgelerde sağlanan geniş teşvik ya da geniş avantajlar menşei ye de bakılmadan bütün firmalara sunulmaktadır. Mallar herhangi bir süre sınırlaması olmaksızın bölgelerde kalabilir. Türkiye Serbest Bölge sistemlerinde, üreticiler istemedikçe, kamuya ya da kamu kuruluşlarına kanun ya da başka mevzuatla verilmiş olan fiyat, kalite ya da standartlarla ilgili olarak yetkiler geçerli olmamaktadır. Bunun yanında da gümrük ya da kambiyo yükümlülüklerine ilişkin mevzuat hükümleri de bu bölgelerde uygulanmaz.
Serbest bölge sınırlarını kapsayan faaliyetlerden elde edilen gelir ve kazançlar herhangi bir izin alınmaksızın Türkiye'ye veya yurt dışına serbestçe aktarılabilir. Türkiye'den serbest bölgelere satılan mallar ihracat rejimine tabi olduğu için, serbest bölge kullanıcıları Türkiye'den katma değer vergisi ödemeden mal ve hizmet satın alabilirler.
Serbest bölgeler ile 3. ülkelerin arasında yer alan ticaret ilişkileri de dış ticaret rejimine tabi değildir. Bu konuda işletmeleri ihracata yönlendirmek için çok büyük ekonomik faydalar yer almaktadır. Aynı zamanda talep edilmesi halinde değeri 5000 Amerikan doları ya da karşılığı TL'nin altında bulunan Türk menşeli olan eşyalar ihracat işlemlerinden muaf tutulmaktadır.
Türkiye serbest ticaret bölgeleri ihracat konusunda yatırımları teşvik etmek için kurulmuştur. Ancak serbest bölgeden ithalat da mümkündür. Gümrük prosedürleri arasında yer alan yasa ve düzenlemeler bu serbest bölgelerde uygulanmaz ya da kısmen uygulanır. Doğrudan yabancı yatırımı ve teknolojiye kısa sürede erişim amaçlanarak düzenlenen bu bölgeler, uluslararası ticarette büyük avantaj sağlar.
Türkiye'de serbest ticaret bölgeleri yaklaşık 2000 şirkete ev sahipliği yaparken bunun neredeyse 500'ü yabancı sermayelidir. Büyük bir ticaret hacmi sağlayan bu şirketler Türkiye'de bulunan serbest bölge düzenlemelerinin izin verdiği faaliyetlerde ihracat yapabilir. Bu faaliyetler ise üretim, Ar-Ge, yazılım, genel ticaret, ambalajlama, bankacılık, sigortacılık, montaj, depo operasyonları, bakım hizmetleridir. İthal mallar depolanabilir, sergilenebilir, elden geçirilebilir, yeniden paketlenebilir, yeniden etiketlenebilir veya yeni bir ürün olarak yeniden sunulabilir.
Türkiye serbest bölge ticaretinin yapıldığı 21 alana sahiptir. Çoğu AB olmak üzere Orta Doğu pazarı yakınında bulunan bölgeler de mevcuttur. Türkiye'de serbest bölgeler nedir? sorusu ise Mersin Limanı ve Yumurtalık Bölgesi, Ege Denizi, İzmir, Antalya, Denizli, Kayser, Gaziantep, Mardin, İpekyolu, Filyos, Trabzon, Samsun, Rize ve İstanbul sınırları içindeki pek çok bölge olarak yanıtlanabilir.
Serbest Bölge mevzuatına uygun şekilde ithalat - ihracat yapmak için, tecrübelerinizden faydalanmak için , doğru ve hatasız bir şekilde gümrük işlemleri sürecini tamamlamak için Ercan Gümrükleme ile iletişime geçebilirsiniz.