Gümrük müşaviri, bir ülkenin gümrük hukuku, gümrük vergi ve gümrük mevzuatı konularında uzmanlaşmış bir meslek mensubudur. Gümrük müşavirleri, ihracat ve ithalat işlemleri, gümrük vergi tahsilatı, gümrük beyannameleri, gümrük kontrolleri ve gümrük müşavirliği hizmetleri gibi konularda hizmet verirler. Gümrük müşavirleri, çeşitli sektörlerde çalışabilirler ancak özellikle ticaret, nakliye, lojistik, tekstil, elektronik ve petrokimya gibi sektörlerde çalışma ihtimali daha yüksektir.
Gümrük müşavirleri, ülkeler arasında yapılan dış ticaret işlemlerinde çok önemli bir rol oynar. Bu nedenle gümrük müşavirlerinin, gümrük hukuku, ticaret hukuku ve ticaretin önemli bir bölümü olan lojistik konularında da bilgi sahibi olmaları beklenir. Gümrük müşavirlerinin çalışmaları, ülkeler arasında ticaretin düzenli bir şekilde yapılmasını sağlar ve bu da ülkeler arasındaki ticaretin gelişmesine katkıda bulunur.
Gümrük müşaviri olmak için öncelikle iki yıl süre ile gümrük müşaviri yardımcılığı yapmış olmak gerekmektedir. Gümrük mevzuatı, gümrüğe ilişkin iktisadi, ticari ve mali konuları kapsayan sınavda başarılı olan bireyler gümrük müşaviri olmaya hak kazanır.
Gümrük Müşaviri olacak kişilerin aşağıdaki koşullara sahip olması gerekmektedir.
Gerekli müracaat belgelerinin tamamlanmasından itibaren altmış gün içinde müsteşarlıkça gümrük müşavirliği izin belgesi verilir. Bu izin belgesi alındıktan sonra mesleki faaliyetlere başlanabilir.
Gümrük müşavirinin görev tanımı gümrük yönetmeliğinde 7681 numaralı gümrük kanunu ile belirtilmiştir. Gümrük müşavirleri her türlü gümrük işlemini takip ederek bu görevleri üstlenmek ile yükümlü kişilerdir. Müşteriler adına ödenecek olan vergileri belirlemekle görevlendirilirler. Gümrük müşaviri, bir ülkenin gümrüklerine ilişkin yasal işlemleri yöneten bir profesyoneldir. Gümrük müşaviri, bir ülkenin gümrüklerine giren ve çıkan ürünlerin ticaretinin yasal koşullarını yerine getirmeyi, gümrük vergilerinin ödenmesini ve gümrük işlemlerinin yönetimini yürütür.
Gümrük müşaviri, ayrıca bir ülkeden diğer bir ülkeye taşınan ürünlerin gümrük vergileri ve diğer yasal koşullarının uygun bir şekilde yerine getirilmesine yardımcı olur. Gümrük müşavirleri özel üniversitelerde ders verebilme olanağına sahiptir. Gümrük faturaları, kargo kontrol belgeleri, menşe sertifikaları gibi belgeleri düzenler ve dolayısıyla temsilci olarak belgeleri imzalar.
Gümrük müşaviri olacak olan kişilerin disiplinli bir kişiliğe sahip olması gerekmektedir. Gümrükler olmak üzere yoğun stres altında çalışabilecek şartları kabullenmiş olmalıdırlar. Seyahat engeli olmayan ve denetimsiz çalışabilen kişiler gümrük müşaviri olabilirler. Müşteriler ile oluşturacağı aracılığı yüksek potansiyelde tutabilecek sözlü ve yazılı iletişim becerisi kuvvetli kişiler olmalıdırlar. Gümrük müşaviri olabilmek için ikna kabiliyeti yüksek, yasal değişiklikleri hep takipte olacak ve güncel kalabilecek kişiler olmaları şarttır.
Gümrük müşavirliği sınavına girebilmek için Gümrük Kanununun 227/f-i bendinde yer alan okullar ile eğitim süresi ve ders içerikleri itibariyle söz konusu madde de yer alan dallarda eğitim veren fakülte ve yüksek okullardan mezun olmaları, gümrük müşavir yardımcılığı sınavına girebilmek için anılan Kanunun 227/f bendinde yer alan okullar ile eğitim süresi ve ders içerikleri itibariyle 227/f-i bendinde yer alan dallarda lisans düzeyinde eğitim veren fakülte ve yüksek okullardan mezun olmak ve diğer koşulları da sağlamaları halinde gümrük müşavir yardımcılığı sınavına girebilmektedirler.